[ad_1]

واژۀ شیتزو (Shih Tzu) به معنی شیر کوچک است، اما این سگها واقعا ترسناک نیستند. شکارچی هم نیستند. سگهای نژاد شیتزو انگار فقط برای این به دنیا میآیند که همدم و دوست انسان باشند. آنها احساساتی، شاد و خوشبرخوردند. شیتزوها دوست دارند دنبال صاحبشان راه بروند تا همراه او باشند. در سالهای اخیر، شیتزوها را برای شرکت در فعالیت و مسابقات ورزشی هم تربیت کردهاند و آنها این توانایی را نیز به دست آوردهاند.
نگاهی مختصر به نژاد شیتزو
گروه نژادی: سگهای خانگی.
قد: ارتفاع او از زمین تا شانه ، از 23 سانتیمتر تا 26 سانتیمتر.
وزن: 4 تا 7 کیلوگرم.
طول عمر: 10 تا 16 سال.
تصور کنید: سگهایی کوچک با منشی شاهانه و اخلاق خوب، با حلقههای زیبای مو و صورت منحصربهفردی که دل انسان را آب میکند، اینها سگهای نژاد شیتزو هستند. صورت پرموی شیتزوها شبیه به گل داوودیای است که دماغ داشته باشد. علاوه بر زیبایی، آنها به گذشتۀ خودشان هم افتخار میکنند، چراکه خانوادههای سلطنتی چین، در زمان امپراطوری سلسۀ مینگ (Ming)، از آنها نگهداری میکردند.
سگهای نژاد شیتزو نهتنها زیبا هستند، خوشرفتار، سرزنده و وفادار هم هستند. هیچ کس نمیتواند شیتزوها را دوست نداشته باشد. او متولد شده است که همدم انسان باشد. برای همین نمیتواند شکار کند، نگهبانی دهد یا مراقب گلۀ گوسفندها باشد. او هیچ چیز را به اندازۀ معاشرت و آشنا شدن با آدمهای جدید دوست ندارد. مطمئن باشید شیتزوی شما هرکجا برود، دوست پیدا میکند. نژاد شیتزو در گروه سگهای عروسکی قرار میگیرند. سگهای نژاد شیتزو برای نگهداری در آپارتمان بشیار مناسبند. آنها بسیار منعطفند و با شرایط مختلف کنار میآیند. شیتزوها هم کودکان را دوست دارند و هم بهراحتی با حیوانات دیگر دوست میشوند. با اینکه سگهای نژاد شیتزو بدن مقاومی دارند، جسم کوچکشان آنها را در معرض خطر قرار میدهد. برای همین بزرگترها، همیشه، باید مراقب رابطۀ بچهها با شیتزو باشند. مخصوصا برای اینکه کودک در حین بازی، ناآگاهانه، به او صدمه نزند.
از ویژگیهای نژاد شیتزو، فرم پوزۀ آنهاست. فک پایینشان پهنتر از فک بالاست و وقتی دهانشان بسته است، دندانهای فک بالا داخل فک پایین قرار میگیرد.
نژاد شیتزو در افسانههای بسیاری حضور دارد. در افسانهای آمده است که بودا همراه سگی سفر میکرد که مشخصاتش با سگهای نژاد شیتزو مطابقت میکند. روزی، چندین دزد به بودا حمله میکنند تا اموالش را بدزدند و او را بکشند. سگ کوچک بودا تبدیل به شیری درنده شد. دزدها را فراری و زندگی بودا را نجات داد. سپس شیر دنده دوباره به همان سگ کوچک ملوس بدل شد. بودا او را بلند کرد و بوسید. میگویند خال سفیدی که روی پیشانی بسیاری از سگهای شیتزو وجود دارد، جای بوسۀ بوداست. بسیاری بر این باورند که شیرهای سنگی چین (Foo Dogs)، که از معبد بودا محافظت میکنند، تمثالی از سگهای نژاد شیتزو هستند.
چند نکتۀ مهم دربارۀ سگهای نژاد شیتزو
- موجودی با نام شیتزوی فنجانی وجود ندارد. این اسم فقط یک تبلیغ است تا تولهکشها یا پرورشدهندههای بیمسئولیت شیتزوهای کوچک را، یا شیتزوهایی را که بعدا بزرگ میشوند بفروشند.
- تربیت کردن شیتزوها آسان نیست. ثبات رفتاری داشته باشید. پیش از اینکه شیتزویتان کاملا تربیت شود، اجازه ندهید بیهدف در خانه پرسه بزند. برای تربیت او میتوانید از پارک سگ استفاده کنید.
- شیتزوهایی که پوزۀ کوتاه دارند به گرما حساسند. هوا در گذر از مجرای تنفسی سگ خنک میشود و بعد وارد ریه میشود. طول این مجرا در سگهایی که پوزۀ کوتاه دارند کوتاه است و هوا به اندازۀ کافی خنک نمیشود. در روزهای گرم شیتزوی خود را در هوای خنک خانه نگه دارید.
- موهای شیتزو باید هر روز شانه شود. موهای او زود گره میخورد.
- رابطۀ سگهای نژاد شیتزو با بچهها خوب است، اما اگر کودک خردسال دارید بهتر است شیتزو را انتخاب نکنید، چون سگهای نژاد شیتزو کوچکند و ممکن است کودک از سر ناآگاهی یا ناتوانی به او آسیب بزند.
- سگهای نژاد شیتزو اغلب خسخس میکنند یا در خواب خرناس میکشند.
- خرابی دندان در سگهای نژاد شیتزو شایع است.
- به نظر میرسد شیتزوها تمایل به مدفوع خواری دارند. باید مراقب باشید که این کار تبدیل به عادتشان نشود.
- تولۀ کوچک خود را از تولهکشها نخرید. تولهتان را از پرورشدهندهای بگیرید که بهخوبی از سگهایش مراقبت کند و پیش از تولید مثل از سلامت سگهایش مطمئن شود.
تاریخچۀ نژاد شیتزو
نژاد شیتزو از قدیمیترین نژادهاست و در فهرست نژادهای قدیمی رتبهاش کمتر از چهارده است. استخوانهای کشف شده از این نژاد در چین نشان میدهد که سگهای نژاد شیتزو 8000 سال پیش از میلاد وجود داشتند. عدهای میگویند که این نژاد را راهبان بودایی پرورش دادند و به خاندان سلطنتی چین هدیه کردند. عدۀ دیگر بر این گمانند که نژاد شیتزو حاصل جفتگیری نژادهای لهاساآپسو (Lhasa Apso) و پیکینیز (Pekingnese) با نژادهای دیگر، در چین، است. فارغ از اینکه این نژاد در تبت بوده یا در چین، میدانیم که از روزگار کهن یار وفادار انسان بوده است.
در نقاشیها، نوشتهها و دیگر آثار به جا مانده از امپراطوری تانگ (Tang)، امپراطوری چین از سال 618 تا 907 میلادی، سگ کوچکی، شبیه به نژاد شیتزو، تصویر شده است. دوباره در منابع به جا مانده از سالهای 990 تا 994 میلادی، شامل اسناد، نقاشیها و حکاکیها، صحبت از این سگ میشود. در قرن سیزدهم میلادی، مارکو پولو (Marco Plo) روایت میکند که قوبلای خان (Kubla Khan)، امپراطور مغول، کنار شیرهای شکاری تربیتشدهاش، سگهای کوچکی، شبیه به شیر، دارد که شیرها را آرام نگه میدارند. عدهای گمان میکنند که این سگها از نژاد شیتزو بودهاند.
در اسناد به جا مانده از سلسۀ مینگ (Ming)، امپراطوری چین از سال 1378 تا 1644 میلادی، آمده است که خانوادههای سلطنتی از «سگی شبیه به شیر» یا «سگی با صورت گل داوودی» نگهداری میکنند که کوچک، باهوش و رام هستند. در اسناد مربوط به قرن هجدهم تا اوایل قرن بیستم چندان اشارهای به این سگها نمیشود، ولی در آثار هنری آن دوران سگهایی شاد و پشمالو تصویر شدهاند.
با به سلطنت رسیدن ملکه تزو شی (Tzu Hsi)،در سال 1861 میلادی، نژاد شیتزو دوباره محبوب شد. یکی از اولین فرمانها این بود که هرکس در حین آزار رساندن به سگهای قصر دیده شود، حکمش اعدام است. ملکه تزو شی حیوانات را بسیار دوست داشت و به دستور او بسیاری از مشکلات پرورش حیوانات، با نظارت مستقیم خواجگان قصر، حل شد. دالایی لاما (Dalai Lama)، رهبر دینی بوداییان، یک جفت شیتزوی اصیل به ملکه تزو شی هدیه کرد. شیتزوهای قصرهای سلطنتی از نسل این دو سگ هستند. طبق گزارشهای که از آن زمان به دست ما رسیده است، شیتزوها قصر خودشان را داشتند و تعلیم دیده بودند که با ورود ملکه روی دو پا بایستند و دستشان را تکان بدهند. بعد از مرگ ملکه در سال 1908 میلادی، بسیاری از خانوادههای سلطنتی برای تولید سگهایی که موهایشان بهترین جنس و رنگ را داشته باشد با هم رقابت کردند. چون چنین رقابتی وجود داشت، اسرار پرورش سگهای شیتزو محرمانه باقی ماند. شیتزوهای مرغوبتر، به صورت قاچاق، به بیرون قصر فرستاده میشدند تا به توریستهای خارجی یا نجیبزادگان چینی هدیه داده شوند. باقی شیتزوها در بازار فروخته میشدند.
در 1928 میلادی، لیدی براونریگ (Lady Brownrigg)، همسر ژنرال فرماندهی شمال چین، اولین سگهای نژاد شیتزو، یک جفت نر و ماده، را از پکن به انگلستان برد. 1933 میلادی، بانو هاتچینز (Hutchins) سگی از نژاد شیتزو را از چین به ایرلند برد. این سگ با سگ لیدی براونریگ جفتگیری کرد. با این سه شیتزو بود که موسسۀ پرورش سگ براونریگ شکل گرفت. فیلیپ پرایس (Philip Price)، از اقوام لیدی براونریگ، اولین کسی بود که شیتزوها را به امریکا برد. در سال 1969 میلادی، موسسۀ امریکایی پرورش سگ (AKC) نژاد شیتزو را در دستۀ سگهای عروسکی ثبت کرد.
اندازۀ سگهای نژاد شیتزو
هر دو جنس نر و ماده، 23 تا 26 سانتیمتر قد و 4 تا 7 کیلوگرم وزن دارند.
ویژگیهای شخصیتی نژاد شیتزو
هر نژاد برای یک هدف خاص پرورش داده میشود. در طول تاریخ، شیتزوها پرورش داده شدهاند تا همدم و همراه شما باشند. خودشان هم همین را میخواهند. آرزوی آنها این است که کنار صاحبشان باشند. بنابراین انتظار نداشته باشید که یک سگ شیتزو شکار کند، نگهبانی دهد یا شکارتان را برایتان بیاورد. مهربانی و وابستگی به صاحبش مهمترین ویژگی شخصیتی اوست. محبوبترین برای او، روی پای شماست. سگ شیتزو وقتی خوشحال است که صاحبش به او محبت کند و او هم بتواند مهربانیاش را نشان دهد. با همۀ اینها، شیتزوها مثل سیبزمینی نیستند. آنها نسبت به صداها و مردم و…. اطرافشان هشیارند و ممکن است به غریبههایی که به خانه میآیند پارس کنند، اما نگران نباشید. خیلی زود با آنها دوست میشوند.
بیماریهای رایج در نژاد شیتزو
بعضی بیماریها در نژاد شیتزو شایعتر است. برای مراقب بتر از سگمان بهتر است با آنها آشنا شویم:
حساسیت (Allergie):
حساسیت در بین سگها بسیار شایع است و سه نوع میباشد:
- حساسیتهای غذایی: باید خوراکی حساسیتزا را شناسایی و از آن پرهیز کرد.
- حساسیتهای پوستی: ممکناستسگبهجایخوابش، پودرهایضدکک، شامپو و موادشیمیاییدیگرحساسیتداشتهباشدکهبایدازآنهادوریکند.
- حساسیتهای تنفسی: سگ ممکن است به گردوخاک، کپک، آلایندههای هوا، بعضی عطرها و… حساسیت داشته باشد که باید از آنها دوری کند. ممکن است به درمان دارویی و محدودیت غذایی نیز نیاز داشته باشد.
ناهنجاری مفصل ران (Hip dysplasia):
موجب درد و لنگی میشود.
دررفتگی کشکک (Patellar luxation):
یعنی کشکک از جای خود خارج شده، دردناک میشود. اگر به موقع درمان نشود، ممکن است منجر به فلجی شود.
نارسایی کلیوی در تولهها (Juvenile renal dysplasia):
نقص ژنتیکی کیله است که در تولهها دیده میشود. توله بهشدت تشنه است و به دفعات ادرار میکند. دچار کاهش وزن میشود. استفراغ میکند. در نتیجۀ همۀ اینها ضعیف میشود. برای تشخیص قطعی بیماری فقط یه راه وجود دارد: بافتبرداری (biopsy) از کلیه. این کار جان توله را تهدید میکند. چند آزمایش نمونهبرداری هم توسط متخصصیان ژنتیک طراحی شده است، ولی هنوز جوابشان صد در صد درست نیست.
سنگ مثانه (Bladder stones) و عفونت مثانه (Bladder infection):
عوامل متعددی سنگ مثانه ایجاد میکند، مانند زیادی پروتئین، زیادی منیزیم، زیادی فسفر و فاصلۀ زیاد بین ادرار کردن. عفونت مثانه در اثر ویروس یا باکتری عفونی ایجاد میشود. اگر شیتزوی شما یکی یا چند تا از این علائم را دارد، او را به دامپزشک نشان دهید: تعدد دفعات ادرار، وجود خون در ادرار، سختی و ناراحتی در ادرار کردن، بیاشتهایی.
مشکلات چشمی (Eye problems):
چون شیتزو چشمان برجستهای دارد، آسیبهای چشمی در این نژاد شایع است:
– التهاب قرنیه که اگر بهموقع درمان نشود ممکن است به زخم قرنیه و در نتیجه کوری منجر شود (Keratitis).
– کرۀ چشم از جایش خارج شده و پلک پشت آن قرار میگیرد (Proptosis).
– مژه درون پلک رشد میکند و موجب خراشیدگی سطح چشم میشود (Distichiasis).
– سلولهای بینایی در شبکیه از بین میرود و به کوری منجر میشود (Progressive retinal atrophy).
– خشکی قرنیه و ملتحمۀ چشم: زمانی بروز میکند که چشم نتواند به اندازۀ کافی اشک تولید کند (Dry eye).
با دیدن هر نوع قرمزی، اشکریزی، ناراحتی یا درد در ناحیۀ چشم سگتان را نزد دامپزشک ببرید.
عفونت گوش (Ear infection):
گوشهای افتادۀ شیتزو کانال گوش را گرم و تاریک نگه میدارد و فضایی مناسب برای رشد باکتریها فراهم میکند. برای پیشگیری از بیماری، هر هفته گوش سگتان را معاینه و تمیز کنید.
نیافتادن دندانهای شیری (Retain baby teeth):
در تولههای نژاد شیتزو، بسیاری مواقع دندانهای دائمی، بدون اینکه دندانهای شیری ریخته باشند، درمیآیند. به سبب فرم فکهای شیتزو، ممکن است دندانهای او خارج از جای خود رشد کنند. دندانهای شیتزوی خود را مرتب مسواک بزنید. با دیدن هر نشانۀ غیرعادی، مثل بوی بد دهان و تغییر رنگ لثهها به دکتر مراجعه کنید.
فتق ناف (Umbilical hernia):
گاهی بر اثر دیر بسته شدن دیوارۀ شکمی ایجاد میشود. در مواردی با بزرگ شدن توله، به خودی خود، درمان میشود، ولی بعضی اوقات به عمل جراحی نیاز دارد که همزمان با عقیم کردن سگ میتواند انجام شود.
شانت پورتوسیستمیک کبد (Portosystemic liver shunt) :
این بیماری نوعی اختلال مادرزادی است در این بیماری رگهای خونی به خون اجازه دور زدن کبد را میدهند. این امر سبب میشود خون آنطور که باید و شاید توسط کبد تصفیه نشود. معمولا، بهترین راه درمان عمل جراحی است.
خس خس کردن (Snuffles ) :
دوران دندان درآوردن در شیتزوها معمولا با دشواری روبرو است. حدود چهارماهگی که شیتزوها دندان در میآورند، ممکن است دچار تنگی نفس بشوند و نفس کشیدنشان با خِسخِس همراه باشد، زیرا لثهها، که زیر حفرههای درونی بینی قرار دارند، متورم میشوند. تولههای شیتزو، معمولا، در خواب خرناس میکشند و در بیداری، خِرخِر و خسخس میکنند. همچنین ممکن است آبریزش بینی داشته باشند.
عطسۀ معکوس (Reverse sneezing):
وقتی سگ خیلی هیجانزده میشود، سریع غذا میخورد یا به چیزی حساسیت دارد اتفاق میافتد. در عطسۀ معکوس ترشحات بینی بر سقف دهان میافتد و راه حلق را میبندد. در این حالت، سعی کنید او را آرام کنید تا بتواند بهصورت طبیعی نفس بکشد. بعضی میگویند جلوی سوراخهای بینی را بگیرید تا مجبور شود با دهان نفس بکشد و عطسههای معکوس متوقف شود.
مراقبت و نگهداری از سگهای نژاد شیتزو
برای شیتزوها مهم نیست کجا زندگی میکنند، آنها فقط میخواهند در کنار شما باشند. شیتزوها سگهای انعطافپذیری هستند، هم در آپارتمانهای کوچک راحتند و هم در ویلاهای بزرگ خارج شهر، اما باید بدانید که آنها سگهای خانگی هستند و نباید در محیط بیرون زندگی کنند. فقط برای بازی و گردش آنها را به فضای بیرون، مثل حیاط و پارک، ببرید. او در روز به پیادهروی اندکی احتیاج دارد. شیتزوها سگهای فعالی نیستند. دوست دارند روی پای شما بنشینند، دور خانه راه بروند، با اسباببازیهایشان بازی کنند و برای خوشامدگویی به مهمانان بدوند دم در.
شیتزوها هم مثل سگهای دیگری که پوزههای کوتاه دارند به گرما حساسند، چون هوای گرم، قبل از ورود به ریههایشان، به اندازۀ کافی خنک نمیشود. بنابراین در روزهای گرم، او را در هوای خنک خانه نگه دارید.
بهنظر میرسد شیتزوها دوست دارند پرواز کنند. آنها بدون ترس از بلندی میپرند. جاهایی، مثل صندلی و تخت، که به نظر شما بلند نیستند برای شیتزوها بلندند و متاسفانه، این پریدنهای بیپروا ممکن است کار دستشان دهد و به سر و گرردن، مفاصل و استخوانهایشان آسیب بزند. وقتی شیتزویتان را در آغوش گرفتهاید، خیلی مراقب باشید که ناگهان از بغل شما بیرون نپرد.
شیتزوها مهربان و آرامند، با این حال خیلی مهم است که در تولگی اجتماعی و تربیت بشوند. اگر بهدرستی اجتماعی نشوند، به سگهایی خجالتی میشوند که نمیتوانند با مردم و حیوانات دیگر ارتباط برقرار کنند. سگی که در تولگی اجتماعی شود، در بزرگسالی سگ خوشبختی خواهد شد که از تجربههای مختلف لذت میبرد.
گاهی به نظر میرسد که تربیت شیتزوها دشوار است. بهترین راه این است که اجازه ندهید تولهتان، حتی بهصورت اتفاقی، قانون را بشکند. برای تعلیم مکان ادرار و مدفوعش، او را ساعت به ساعت به مکان مورد نظرتان ببرید تا آنجا را یاد بگیرد. اگر میخواهید سگتان بیرون از خانه دستشویی کند، حواستان باشد که در هوای سرد یا برفی و بارانی این کار ممکن است سخت باشد.
اجازه ندهید که تولۀ شیتزو تا هشت هفتگی از خانه خارج شود، زیرا احتمال بیمار شدنش خیلی زیاد است. بعد از آن برای تعلیم او از پارک سگ استفاده کنید تا جای استراحتش را یاد بگیرد و همچنین یاد بگیرد که دوری شما را تحمل کند.
تغذیۀ سگهای نژاد شیتزو
یک تا یکونیم پیمانه غذای خشک با کیفیت عالی.
اینکه سگ بزرگسال شما چه قدر غذا بخورد، بستگی به اندازه، سن، متابولیسم و مقدار فعالیتش دارد. سگها منحصر به فردند و هر کدام ویژگیهای خاص خودشان را دارند. همهشان به یک مقدار غذا نیاز ندارند. فقط میشود گفت سگهایی که فعالیت بیشتری دارند، بیشتر غذا میخورند. کیفیت غذایی هم که به سگتان میدهید مهم است و در مقدار آن تاثیر میگذارد. به هر حال غذا دادن بیش از حد به سگتان، او را چاق میکند.
موها و بهداشت سگهای نژاد شیتزو
موهای ابریشمی و بلند شیتزوها بسیار زیباست و در رنگهای مختلفی دیده میشد: سیاه، سیاه و سفید، طوسی و سفید، قهوهای و سفید. داشتن موهای سفید روی دم و پیشانی برای شیتزوها امتیاز محسوب میشود. برای حفظ زیبایی و سلامت موهای شیتزویتان باید روزانه موهایش را شانه کنید و برس بکشید. بسیاری از کسانی که سگی از نژاد شیتزو دارند موهای او را کوتاه میکنند تا به شانه کردن روزانه نیاز نداشته باشد. اگر میخواهید خودتان سگ شیتزویتان را شانه کنید، این کار را از تولگی شروع کنید تا عادت کند و در بزرگسالی اذیت نشود.
هنگام برس کشیدن دقت کنید که موها را از نزدیکی پوست شانه کنید تا همۀ گرهها باز شود و موهای اضافه هم جمع شود. میتوانید به سگتان آموزش دهید که به یک طرف بخوابد و برسش بکشید و بعد به طرف دیگر بخوابد و آن طرف را برس بکشید. این کار برس کشیده شدن را برای سگتان آسانتر میکند.
از 10 تا 12 ماهگی، موهای تولگی شیتزو میریزد و موهای ابریشیمی بزرگسالیاش رشد میکند. از ریزش زیاد موهایش در این دوران خسته نشوید. بیشتر برسش بکشید و بدانید که موقتی است و تقریبا بعد از سه ماه ریزش کمتر میشود.
ناخنهای سگتان را هر ماه کوتاه کنید. هر هفته گوشهایش را معاینه کنید که زخم، قرمزی و التهاب نداشته باشد. گوشها را هر هفته با گوشپاککن تمیز کنید، ولی مراقب باشید که گوش پاککن را داخل گوش فرو نبرید. صورت شیتزوها بعد از غذا خوردن کثیف میشود. آن را با حولۀ نرمی که با آب گرم خیس کردهاید تمیز کنید. مراقب دندانهای شیتزوی خود باشید. آنها را تمیز نگه دارید و حداقل هفتهای سه بار مسواک بزنید.
رابطۀ سگهای نژاد شیتزو با کودکان و حیوانات دیگر
سگهای نژاد شیتزو سگهای فوقالعادهای برای خانوادهها هستند. چون شخصیت منعطفی دارند، میتوانند دوست خوبی برای بچهها باشند و با حیوانات دیگر بهخوبی کنار بیایند. بچهها بهتر است هنگام بازی با تولههای شیتزو روی زمین بنشینند بدین طریق خطر افتادن حیوان بر روی زمین کاهش میابد. همچنین کودکان باید یادبگیرند که انگشتان خود را از چشمان برجسته او دور نگهدارند چراکه چشمان این نژاد به راحتی آسیب میبیند.
منبع